Stentor September 2024

Johan (48) spreekt wél over zijn suïcidale periodes: ‘Mannen lullen over bier en komen niet tot kern’

Johan Stegeman uit Olst. © Frans Paalman
Johan (48) spreekt wél over zijn suïcidale periodes: ‘Mannen lullen over bier en komen niet tot kern’
Johan Stegeman (48) heeft meerdere suïcidale periodes in zijn leven gekend, maar staat nu positiever in het leven dan ooit. In deze Wereld Suïcide Preventie Week vertelt hij hoe hij dat doet op een regionale bijeenkomst die specifiek is bedoeld voor mannen van 40 tot 70 jaar. Het is de kwetsbaarste groep als het om zelfdoding gaat.

Stegeman had een turbulent leven. Hij groeit op in Lochem. Daar ontdekt hij als tiener dat hij op jongens valt. Hij schaamt zich ervoor, verbloemt dat door extra stoer te doen en daardoor wordt hij heel populair onder zijn leeftijdsgenoten.

Niemand ziet op dat moment dat het geestelijk helemaal niet goed met hem gaat. Hij gelooft op een gegeven moment dat hij Jezus is. Een psychose met grootheidswaanzin, is later de diagnose.

,,Ik schaamde me daarna diep. Iedereen wist het in heel Lochem. Aan mijn psycholoog vroeg ik: ‘Hoe krijg ik de oude Johan weer terug?’ ‘Ik weet niet of dat gaat gebeuren’, zei hij.’’

Dan knakt er iets in hem.

,,Op de eerste schooldag besloot ik met mijn brommer naar de onbewaakte spoorwegovergang te gaan. Ik zag het niet meer zitten. Gelukkig heeft iets me ervan weerhouden.”

Geen medicatie meer
Stegeman heeft vaak suïcidale gedachten. Hij vindt nergens een klik met een zorgverlener. Nu, vele jaren later, zit er een persoon met een positieve kijk op het leven tegenover de verslaggever. Hij is 48 jaar, kwam al lange tijd geleden uit de kast en woont met zijn partner aan de IJssel in Olst. Geen medicatie en psychische hulpverlening heeft hij meer nodig. Hoe hij dat deed? Daarover later meer.

Als ervaringsdeskundige schrijft hij een boek, geeft hij lezingen en reist hij rond met een eigen theatervoorstelling waarin hij openhartig vertelt over die donkere periodes in zijn leven. Woensdagavond is hij tijdens een bijeenkomst in het kader van de Wereld Suïcide Preventie Week in Deventer een van de sprekers op een bijeenkomst van 113 Zelfmoordpreventie in samenwerking met de GGD IJsselland. Die is specifiek bedoeld voor mannen van 40 tot 65 jaar.

En dat is niet voor niets, zegt Marleen Engelbarts, adviseur publieke gezondheid bij de GGD IJsselland. ,,Landelijk beëindigen jaarlijks ongeveer 1850 mensen hun leven door zelfdoding. 4 op de 10 van hen valt onder de groep mannen van 40 tot 70 jaar. Als je het vergelijkt met het aantal vrouwen in dezelfde leeftijdsgroep, is daar het aantal zelfdodingen een stuk minder.’’

Lastiger zich kwetsbaar op te stellen
Vrouwen praten meer over hun emoties, wat ze kan helpen naar positieve gedachten, zegt de GGD-adviseur over die hoge aantallen zelfdodingen onder mannen.

Engelbarts: ,,Mannen vinden het lastiger zich kwetsbaar op te stellen. Er voor je gezin kunnen zijn, status, van betekenis zijn voor de maatschappij; het is een extra risico op het moment dat een van deze zaken wegvalt. Maar er liggen altijd meerdere oorzaken aan gedachten van zelfdoding ten grondslag. Het heeft te maken met hoe je als persoon bent, hoe je met bepaalde dingen omgaat, wat je in je leven meemaakt, wie staat er om je heen.’’

Juist het praten dat zo lastig is, doen we. We weten dat het helpt
Marleen Engelbarts, GGD IJsselland
Vanuit de landelijke organisatie 113 Zelfmoordpreventie is er al een tijdje een specifieke campagne voor deze groep volwassen mannen. Daarmee trekt de organisatie nu de regio in. ,,Het doel is het taboe te doorbreken’’, zegt Engelbarts. ,,Juist het praten dat zo lastig is, doen we. We weten dat het helpt.’’

Verkeersongeval
Terug naar Stegeman. Hij gaat na een tweede psychose, waarin hij verkondigt God te zijn, en een ernstig verkeersongeval waaraan hij een kunstoog overhoudt, zelf analyseren en uzijn creativiteit aanboren. Uit familieonderzoek blijkt dat hij de pijnlijke situaties van heel vroeger met zich meedraagt.

Door het theater in te gaan en letterlijk op de planken zijn levensverhaal te vertellen, geeft hij plek aan het turbulente leven dat hij leidde. Het negatieve zelfbeeld, de bewijsdrang en het ‘pleasen’ van anderen heeft hij wonder boven wonder van zich af weten te schudden.

,,Langzaamaan heb ik mijn waardigheid en onafhankelijkheid zo teruggekregen. Het gaat beter met me dan ooit tevoren.’’

Johan weet wel wat hij gaat adviseren tijdens de bijeenkomst van 113 Zelfmoordpreventie en de GGD IJsselland, waar hij samen met vier anderen als ervaringsdeskundige gaat spreken. Die bijeenkomst wordt woensdagavond 11 september vanaf 19.30 uur in het stadion van Go Ahead Eagles in Deventer gehouden.

,,Zoek een hulpverlener, of gewoon hulp bij wie ook, die je vertrouwt. Uit je gevoelens, praat erover. Mannen praten over bier, lullen over koetjes en kalfjes en komen niet tot de kern. Áls je je kwetsbaar durft op te stellen, dan komen de verhalen vanzelf, is mijn ervaring inmiddels.’’

Opgeven voor de ‘Man in Mind Meetup’ kan nog tot en met dinsdagavond via de site van GGD IJsselland. De toegang is gratis.

Heb je vragen over zelfmoord, voor jezelf of iemand in je omgeving? Bel dan 0900-0113 of ga naar de website 113.nl om (anoniem) te chatten.

Ingrid Stijkel 10-09-24, 07:00
Laatste update: 11:04